ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހުގެ ސަރުކާރުގައި 9 ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދޭން އެއްބަސްވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކަށް އަމަލު ކުރަން ނުޖެހޭނެ ކަމަށް ނިންމައި، އެކަން ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކަށް ބަންޑާރަ ނާއިބު އަންގަވައިފިއެވެ.

ބަންޑާރަ ނާއިބުގެ އޮފީހުން ބުނީ ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާ ދެމެދު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކާ ގުޅިގެން އުފެދިފައިވާ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށް ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން 28 ނޮވެންބަރު 2022 ގައި އެކުލަވާލި "ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާ ދެމެދު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކާ ގުޅިގެން އުފެދިފައިވާ މައްސަލަތައް ޙައްލުކުރުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތުގެ އުސޫލު"ގެ ދަށުން ސޮއިކޮށްފައިވާ 9 ސެޓްލްމަންޓް އެއްބަސްވުމަކީ ބާތިލް އެއްބަސްވުންތަކެއް ކަމަށެވެ.

އަދި އެ އެއްބަސްވުންތަކަށް އަމަލުކުރަން ނުޖެހޭ ކަމަށް ބަންޑާރަނައިބު ނިންމަވައި، ކަމާބެހޭ ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކަށް މިއަދު އެކަން އަންގާފައިވާ ކަމަށް ވެސް ބުންޏެވެ.

ބަންޑާރަ ނާއިބުގެ އޮފީހުން ބުނީ ކުރީ ސަރުކާރުން އެކުލަވާލާފައިވާ އެ އުސޫލަކީ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތާއި ބާރު ލިބިގެންނުވާ އުސޫލެއް ކަމަށެވެ. ބަންޑާރަ ނާއިބުގެ އޮފީހުން އެ ލަފާ ދެއްވާފައި ވާތީ ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ވަނީ ސެޓްލްމަންޓް ކޮމެޓީ އުވާލައްވައިފައެވެ. އަދި ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދިނުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތައް ދިރާސާ ކުރުމަށް އެ އޮފީހަށް ވަނީ ފޮނުވައިފައެވެ.

"އުސޫލުގެ ދަށުން ސޮއިކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކާ ގުޅޭ މައްސަލަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން ދިރާސާކުރެއްވުމަށްފަހު، އެ އެއްބަސްވުންތަކަކީ އުފެދުމުގައިވެސް ބާތިލް އެއްބަސްވުންތަކެއް ކަމަށް އެ ކޮމިޓީއަށް ފެނިވަޑައިގަންނަވާތީ، އެ އެއްބަސްވުންތައް ބާތިލްކުރުމަށް ގާނޫނީ ގޮތުން ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަން ކުރުމަށާއި، އެ އުސޫލާއި އެއްބަސްވުންތަކުގެ ދަށުން އެއްވެސް ބަދަލެއް ދީފައިވާނަމަ، އެ ބަދަލެއް އަނބުރާ ހޯދުމުގެ ކަންކަން ކުރުމަށާއި، މިކަމުގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކުގެ މައްޗަށް އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަށް ބަންޑާރަ ނައިބަށާއި ކަމާ ގުޅުންހުރި އިދާރާތަކަށް ދެންނެވުމަށް ފެންނަކަމަށް އެ ކޮމިޓީން ނިންމަވައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން މި އޮފީހަށް އަންގަވާފައިވެއެވެ،" ބަންޑާރަ ނާއިބުގެ އޮފީހުން ނެރެފައިވާ ބަޔާނުގައިވެއެވެ.

އެ އޮފީހުން ބުނީ އެ މައްސަލަތައް ދިރާސާކުރިއިރު، އެ އުސޫލަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީއާއި، ގާނޫނާ ހިލާފަށް އެކުލަވާލާފައިވާ އުސޫލެއްކަމާއި، އެ އުސޫލުގެ ދަށުން ނިންމާފައިވާ ނިންމުންތަކާއި ސޮއިކޮށްފައިވާ ސެޓްލްމަންޓް އެއްބަސްވުންތަކަކީ، ދައުލަތުގެ އޮޑިޓަރު ޖެނެރަލްގެ ބަހެއް ނެތި، "ތަޢައްޞުފީ" ގޮތެއްގައި، ވަކި ފަރާތްތަކަކަށް ނުޙައްގު މުއްސަނދިކަމެއް ލިބޭގޮތަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުންތަކެއް ކަން ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން، އެ އުސޫލުގެ ދަށުން، ނިމިދިޔަ ރިޔާސީ ދައުރުގެ ތެރޭގައި ސޮއިކޮށްފައިވާ 9 ސެޓްލްމަންޓް އެއްބަސްވުމަކީ، ގާނޫނީ ގޮތުން ބަނދެވޭ އެއްބަސްވުންތަކެއް ނޫންކަމާއި، އެއީ ބާތިލް އެއްބަސްވުންތަކެއް ކަމާއި، އެ އެއްބަސްވުންތަކަކީ އަމަލުކުރަންނުޖެހޭ އެއްބަސްވުންތަކެއް ކަން ކަމާބެހޭ ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކަށް ބަންޑާރަނައިބު އަންގާފައިވާ ކަމަށެވެ.

ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ސޮއިކޮށްފައިވާ 9 ސެޓްލްމަންޓް އެއްބަސްވުން:

- ލެޝަރ ބީޗް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: ވ. ފޮއްތެޔޮބޮޑުފުށީގެ ވަރކް ޕްލޭން މިނިސްޓްރީއަށް ހުށަހެޅި ދުވަހުން ފެށިގެން ސެޓްލްމަންޓް އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރާ ދުވަހާ ހަމައަށް ހިނގާ މުއްދަތު 30 ދުވަހަށް ރައުންޑް-އޮފްކޮށް ލީޒް އެގްރީމަންޓަށް އިތުރުކޮށްދީ، ރަށުގެ ލީޒް އެގްރީމަންޓަށް ގެންނަ އިޞްލާޙެއް (އެޑެންޑަމް ޓު ދަ ލީޒް އެގްރީމަންޓް) ގައި ދެ ހަފްތާގެ ތެރޭގައި ސޮއިކުރުން.

- ޔޫމެޓް ކޮންސްޓްރަކްޝަން ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި 26,000,000ރ ދިނުން.

- އެގްޒޯޓިކް ޕްރޮޕަޓީސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: ނ. ރާފުށީގެ ބަދަލުގައި ނ. އެކުޅިވަރު 99 އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމާއެކު، އެ ރަށުގެ ކޮންސްޓްރަކްޝަން މުއްދަތުގެ ގޮތުގައި 6 އަހަރު ދިނުން. އަދި ކުރީގެ ލީޒް އެގްރީމަންޓާގުޅޭ އެއްވެސް ފައިސާއެއް ދައްކަން ނުޖެހޭގޮތަށް އެއްބަސްވުމުގައި ހިމެނުން.

- ދީބާޖާ އިންވެސްޓްމަންޓް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި 5,100,000ރ ދިނުން.

- ކްލިއަރ ސޭންޑްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: ތ. ވަންބަދި، ކަނި އަދި ފުށި، މި ތިން ރަށް 50 އަހަރުގެ މުއްދަތަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމާއެކު، ކޮންސްޓްރަކްޝަން މުއްދަތުގެ ގޮތުގައި 5 އަހަރު އެ ކުންފުންޏަށް ދިނުން. އަދި ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ފައިސާ ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި، އއ. މާފަރު ފަޅު (4° 5' 4.644" N 72° 43' 27.596" E) ) 50 އަހަރަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމާއެކު، ކޮންސްޓްރަކްޝަން މުއްދަތުގެ ގޮތުގައި 7 އަހަރު ދިނުން.

- ބްލޫ ލެގޫން އިންވެސްޓްމަންޓްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: އއ. މަޑޫގަލި އެ ކުންފުންޏަށް 50 އަހަރަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމާއެކު، އެ ރަށް ތަރައްގީ ކުރުމަށް ކޮންސްޓްރަކްޝަން މުއްދަތުގެ ގޮތުގައި 6 އަހަރު ދިނުން. ކުރީގެ ލީޒް އެގްރީމަންޓާ ގުޅިގެން އެއްވެސް ފައިސާއެއް ދައްކަން ނުޖެހޭ ގޮތަށް އެއްބަސްވުން. ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދިނުމަށް އެއްބަސްވި 20,000,000 މިލިއަން ޑޮލަރު ފައިސާއިން ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި، ރ. ވިލިނގިލި (4.45 ހެކްޓަރ)، ރ. ތާވަތާ (8.22 ހެކްޓަރު) ނ. އޮރިމަސްވަރު (5.84 ހެކްޓަރު) 50 އަހަރަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމާއެކު، ކޮންސްޓްރަކްޝަން މުއްދަތުގެ ގޮތުގައި 5 އަހަރު ދިނުން. ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ބާކީ ދޭންޖެހޭކަމަށް ކަނޑައެޅި 8,447,000 މިލިއަން ޑޮލަރު އަކީ، ރ. ވިލިނގިލި، ރ. ތާވަތާ، އަދި ނ. އޮރިމަސްވަރުގެ އެޑްވާންސް ކުލީގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސުން.

- އަލީ، ހ. ގިރިތެރޭގެ / މާލެ (މ. ތްރީއޭވިލާ): ހދ. ހޮނޑާފުށި 50 އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމަށް އާ ލީޒް އެގްރީމަންޓްގައި ސޮއިކުރުން. ހދ. ހޮނޑާފުށީގެ ކުއްޔާއި ޖޫރިމަނާގެ އަދަދު މައާފުކޮށްދިނުން.

- ޖޭ.އެޗް ރިޒޯޓްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް: ހދ. ކުޑަމުރައިދޫ 50 އަހަރަށް ކުއްޔަށް ދޫކުރުމާއެކު، އެ ރަށުގެ ކޮންސްޓްރަކްޝަން މުއްދަތުގެ ގޮތުގައި 6 އަހަރު ދުވަސް ދިނުން. ކުރީގެ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ކުއްޔާއި ޖޫރިމަނާ ދައްކަން ނުޖެހޭ ގޮތަށް އެއްބަސްވުމުގައި ހިމެނުން.