ފާއިތުވި ދެތިން ދުވަހެއްގައި ދުނިޔޭގެ ނޫސްތަކުގައި އެންމެ ބޮޑަށް ދެކެވެނީ ސޫދާނުގައި ހިނގަމުންދާ ހަމަނުޖެހުންތަކާ ގުޅޭ ގޮތުންނެވެ.
ސޫދާނަކީ ކޮބާ؟
ސޫދާނަކީ އިރުއުތުރު އެފްރިކާގައި އޮންނަ ގައުމަކެވެ.

ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފަގީރު ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ސޫދާން އަކީ އާބާދީގައި 46 މިލިއަން މީހުން ދިރިއުޅޭ ގައުމެކެވެ. އެވްރެޖްކޮށް އަހަރަކު މީހަކަށް އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ލިބެނީ 750 ޑޮލަރެވެ.

ސޫދާނުގެ އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކީ މުސްލިމުންނެވެ. ރަސްމީ ބަހަކީ އަރަބި ބަހާއި އިނގިރޭސި ބަހެވެ.

https://twitter.com/trtafrika/status/1647888928823816193
ސޫދާނުގައި ހަނގުރާމަ ކުރަނީ ކޮން ބައެއް؟
ދެހާސްއެކާވީސް ވަނަ އަހަރު ގެނައި ބަގާވާތަށް ފަހު ސޫދާނުގައި ވެރިކަން ކުރަމުން އައީ ޖެނެރަލުންގެ މަޖިލީހަކުންނެވެ. އެ މަޖިލީހުގައި އެންމެ އިސް ދެ ލީޑަރުންނަކީ ސިފައިންގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާ އަދި އެ ގައުމުގެ ރައީސް ޖެނެރަލް އަބްދުލް ފައްތާހު އަލް ބުރުހާން އާއި ޑެޕިއުޓީ އަދި އާރްއެސްއެފްގެ ލީޑަރު ޖެނެރަލް މުހައްމަދު ހަމްދާން ދަގަލޯއެވެ.

ބަގާވާތަށް ފަހު ގައުމުގެ މިސްރާބާއި މަދަނީ ވެރިކަމަށް ބަދަލުވާން ހުށަހަޅާފައިވާ ގޮތާ މެދު އެ ގައުމުގެ ޖެނެރަލުންގެ މަޖިލީހުގައި ވަނީ ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކެއް އުފެދިފައެވެ.

ސޫދާނުގައި ރެޕިޑް ސަޕޯޓް ފޯސަސް (އާރްއެސްއެފް) ނަމަކަށް ކިޔާ އެއްލައްކަ ސިފައިންގެ ބޮޑު ޖަމާއަތެއް، އާދައިގެ އަސްކަރިއްޔާއާ ގުޅެންވީކަމާ މެދު ލީޑަރުންގެ މެދުގައި ވަނީ ހިޔާލު ތަފާތުވުން އުފެދިފައެވެ. އަދި އާ ކޮމްބައިންޑް ފޯސްގެ މަސްއޫލިއްޔަތާ ހަވާލުވާންވީ ކާކުކަމާ މެދު ވެސް އެ މީހުން ދަނީ ޖަދަލު ކުރަމުންނެވެ.

https://twitter.com/Rifleman4WVU/status/1647728939689754630
ސޫދާނުގައި މިހާރު ހިނގަމުންދާ ކަންތައްގަނޑު ފެށުނީ ކީއްވެ؟
އާރްއެސްއެފްގެ ސިފައިން ގައުމުގެ އެކި ތަންތަނަށް ވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. އަސްކަރިއްޔާއިން އެކަން ދެކެނީ ނުރައްކަލެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މަޝްވަރާތަކުން ކަންކަން ހައްލުކުރެވޭނެ ކަމުގެ އުއްމީދު އޮތް ނަމަވެސް އެކަން އެގޮތަށް ނުވިއެވެ. ހަނގުރާމަ ފެށީ ސީދާ ކޮން ބައެއް ކަން ނޭނގުނު ނަމަވެސް، ސޫދާނުގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް އެ ހަނގުރާމަ ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ. އާންމުންގެ 100 އެއްހާ މީހުން މަރުވެފައިވާ ކަމަށް ސޫދާނުގެ ޑޮކްޓަރުންތަކެއް ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ހަމަނުޖެހުންތައް މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ބިނާވެފައި ވަނީ މުހިންމު ތަންތަން ކޮންޓްރޯލް ކުރުމެވެ. އާރްއެސްއެފްގެ މަރުކަޒުތައް ހުރި ތަނެއް ނޭނގުނު ނަމަވެސް، އެ މީހުންގެ ހަނގުރާމަވެރިން ވަނީ ގިނަ ބަޔަކު ދިރިއުޅޭ ތޮއްޖެހިފައިވާ ސަރަހައްދުތަކަށް ބަދަލުވެފަ އެވެ.

ހަ މިލިއަނަށްވުރެ ގިނަ މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ ސޫދާނުގެ ވެރިރަށަށް އަސްކަރިއްޔާއިން ވައިގެ ހަމަލާތައް ދީފައިވާއިރު، މިކަމުގެ ސަބަބުން ކުށެއް ނެތް މީހުންނަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. މީހުން ސަލާމަތް ކުރުމަށް ދެ ފަރާތުންވެސް ވަނީ ހަނގުރާމަ މަޑު ޖައްސާލާފައެވެ.

https://twitter.com/GeneralDagllo/status/1647887773011959809
ރެޕިޑް ސަޕޯޓް ފޯސަސް އަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟
ދެހާސްތޭރަ ވަނަ އަހަރު އުފެދުނު އާރްއެސްއެފް އަކީ ދާރުފޫރުގައި ހަނގުރާމަވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގި އަނިޔާވެރި އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު ޖަންޖާވީދު ލަޝްކަރުން އުފެދުނު ޖަމާއަތެކެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ އާރްއެސްއެފް ވަނީ ޔަމަނާއި ލީބިޔާގައި ހިނގަމުންދާ ހަމަނުޖެހުންތަކުގައި އިގްތިސާދީ މަސްލަހަތަށްޓަކައި ސޫދާނުގެ ބައެއް ރަނުގެ މައިންތަކުގެ ކޮންޓްރޯލް ވެސް ހޯދާފައެވެ.

އާރްއެސްއެފްގެ މައްޗަށް އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް އަރައިގަތުމުގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭއިރު، އޭގެ ތެރޭގައި 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ޖޫން މަހު 120 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން މަރާލި ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވެއެވެ. އާދައިގެ އަސްކަރިއްޔާގެ ބޭރުގައި މިފަދަ ވަރުގަދަ ބާރެއް އޮތުމަކީ ސޫދާނުގައި ހަމަނުޖެހުން އުފެދޭ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ވަނީ ބެލެވިފައެވެ.

https://twitter.com/AJEnglish/status/1647866507177742338
ދެ ފަރާތުން ބޭނުން ވަނީ ކޮންކަމެއް؟
ޖެނެރަލް ދަގަލޯ ވަނީ 2021 ވަނަ އަހަރުގެ ބަގާވާތަކީ ގޯހެއް ކަމަށް ވިދާޅުވެ އާރްއެސްއެފް އަކީ ރައްޔިތުންނާއެކު ތިބި ބައެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވަން މަސައްކަތް ކުރައްވާފައެވެ.

ނަމަވެސް އާރްއެސްއެފްގެ އަނިޔާވެރިކަމުގެ ތާރީހުގެ ސަބަބުން ބައެއް މީހުންނަށް އެކަން ގަބޫލުކުރަން ދަތިވެއެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ޖެނެރަލް ބުރުހާން ވިދާޅުވެފައިވަނީ އަސްކަރިއްޔާއިން ވެރިކަން ހަވާލުކުރާނީ ހަމައެކަނި އިންތިހާބީ ސަރުކާރަކަށް ކަމަށާއި، ބާރުތައް ބެހުމުގެ އެއްބަސްވުމެއްގައި ބައިވެރިވާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ މަދަނީ މަންދޫބުން އެއްފަރާތްކޮށްގެން ކަމަށެވެ.

https://twitter.com/Views2d/status/1647681879531978753
އެހެން ގައުމުތަކުން މި ކުރަނީ ކޮން ކަމެއް ހެއްޔެވެ؟
ސޫދާނުގައި މިހާރު ހިނގަމުންދާ ހަނގުރާމަތަކުގެ ސަބަބުން އެގައުމުގައި އިތުރަށް ބައިބައިވުން އުފެދި، ސިޔާސީ މަސްރަހު އިތުރަށް ގޯސްވެ، އަވަށްޓެރި ގައުމުތައް ޝާމިލްވެދާނެ ކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން އެބައޮތެވެ.

ޑިޕްލޮމޭޓުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދަނީ މަދަނީ ވެރިކަމެއް އަލުން ގާއިމުކުރުމަށްޓަކައި ދެ ޖެނެރަލުން މަޝްވަރާގެ މޭޒުދޮށަށް ގެނެވޭނެ ގޮތެއް ހޯދުމަށެވެ. ސަރަހައްދީ ބްލޮކަކުން ސޫދާނަށް ތިން ރައީސުން ފޮނުވަން ރާވާފައި ވީ ނަމަވެސް ދަތުރުފަތުރުކުރުން މަނާކުރުމުގެ ސަބަބުން އެ ބޭފުޅުންނަށް ދަތުރު ކުރެވޭނެ ކަމެއް އަދި ނޭނގެއެވެ.

އިނގިރޭސިވިލާތާއި އެމެރިކާ އަދި އީޔޫ އިން ވެސް ވަނީ މި މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށާއި ސުލްހަވެރި މަޝްވަރާތަކަށް ގޮވާލާފައެވެ.